Ở đảo Hòn Bà Bình Thuận có truyền tai nhau về một sự tích cảm động về chuyện tình yêu của một cặp vợ chồng. Truyền thuyết kể lại rằng, ngày xưa có một đôi vợ chồng trẻ sống hạnh phúc với nhau tưởng chừng như không có gì có thể chia tách được. Họ trên đảo từ khi chưa có dấu chân người. Thế nhưng, vào một hôm nọ người chồng lắng nghe được tiếng hót của chim lạ rồi đem theo ná, đi theo tiếng chim đến vùng núi xa với hy vọng sẽ gặp được điều may mắn. Tới vùng đất lạ đó, chàng không thấy thú để săn bắn mà trước mắt là khung cảnh toàn hoa cỏ và mỹ nữ đẹp như thiên thần. Cứ như thế, chàng đã quên cả đường về với vợ.
Người vợ ở nhà nhớ mong chờ chồng, ngày đêm nhóm bếp lửa hồng đun nước sôi mong chồng mình khi về mang theo các con thú rừng với những bộ liing thú có màu sắc rực rỡ. Nhưng cứ thế chờ mãi không thấy, bỗng một đêm người vợ được báo mộng rằng chàng đã phụ bạc mình. Như thế, nàng đã hất đổ đi nồi nước sôi và tuyên lời thề đoạn tuyệt. Sau khi nàng dậm 3 lần chân thì Động Bà Sang bỗng dưng tách một phần đất để trở thành một hòn đảo cô đơn. Hòn Bà cũng được ra đời từ đó.
Vẻ đẹp hoang sơ ở đảo Hòn Bà
Với diện tích chỉ gần 3ha, thế nhưng đảo Hòn Bà Bình Thuận lại chứa đựng một khung cảnh thiên nhiên hết sức hoang sơ ít được biết đến. Đứng từ xa, bạn cảm tưởng hòn đảo như một viên ngọc xanh nằm lẻ loi giữa biển khơi với những cánh rừng già ôm gọn hòn đảo. Khí hậu tại đây rất mát mẻ, dễ chịu, càng lên cao thì bạn càng cảm nhận được rõ hơn sự mát mẻ của đại dương.
Đảo Hòn Bà Bình Thuận nằm cheo leo giữa biển với sự vô tận của đại dương và rừng dương trong bờ lại khiến cho khung cảnh ở đây thêm phần đẹp hơn. Chính sự hoang sơ đó đã thu hút nhiều du khách tới đảo để chiêm ngưỡng cảnh đẹp và nghiên cứu nền văn hóa Chăm đã tồn tại lâu đời ở đảo.
Đứng từ hòn đảo, bạn có thể phóng tầm mắt xa xăm ngắm nhìn toàn cảnh bãi biển Lagi xinh đẹp, bãi biển Đồi Dương trong xanh với cát trắng nắng vàng. Đối diện đó là biển Đông rộng lớn, xa xa kia có những con thuyền nhấp nhô trên mặt biển. Ở dưới chân đảo, bạn có thể tìm đến các gành đá ngồi ngắm hoàng hoàng hôn hay nhìn xuống nước để chiêm ngưỡng những rặng san hô đầy màu sắc và những đàn cá bơi lội tung tăng.
Các đền thờ ở đảo Hòn Bà Bình Thuận
Đến đảo Hòn Bà Bình Thuận, nhất định hãy ghé thăm đến đền thờ nữ thần Thiên Y Ana do chính người Chăm xây dựng vào những năm cuối thế kỷ XVII. Bà là một vị thần linh thiêng của vương quốc Chăm Pa cổ, vì thế đảo có tên Hòn Bà cũng nhờ vậy. Để tới được đền thờ, bạn phải đi qua khoảng hơn 100 bậc thang tam cấp phủ đầy rêu xanh. Điều đáng nói tới là tuy ngôi đền do người Chăm xây dựng nhưng kiến trúc lại mang phong cách của đền người Việt cùng thời. Bên trong có đặt bức tượng nữ thần Po Inu Nagar được tạc từ đá. Ngôi đền này được xây lên với mục đích tôn vinh và thể hiện văn hóa Chăm Pa. Ngoài ra, còn là cách để ngư dân cầu nguyện những chuyến ra khơi bình an. Lễ hội cúng nữ thần (lễ Vía Bà) sẽ được tổ chức vào ngày 23 - 3 Âm lịch hàng năm.
Ngoài ra, khi đặt chân đến hòn đảo này, bạn còn thấy một cam thờ Ông Cai gắn liền với một sự tích đầy lòng vị tha. Tương truyền rằng có một nhà buôn gặp bão lớn nên tới đảo tránh bão. Do không kìm lòng được trước vẻ đẹp của chủ đảo nên buông lời thô lỗ suýt phải trả giá bằng mạng sống. Nhưng cuối cùng, Bà đã tha thứ và cho người thương buôn ở lại và làm ô sin suột đời cho bà. Ngày nay, ở đảo cũng chỉ có duy nhất một người trông coi đền thờ. Vào các dịp lễ hội, nhiều du khách từ khắp nơi đổ về đền cúng bái và cầu nguyện.
Ăn gì khi đến đảo Hòn Bà Bình Thuận?
Hàu Sữa
Hàu sữa ở đảo Hòn Bà Bình Thuận có phần vỏ sần sùi, sinh sống chủ yếu ở những ghành đá, người ta thường dùng hòn đá hoặc dao để khai thác. Hàu sữa có thể mang đi nướng, chấm cùng ớt muối tiêu xanh thì đúng bài luôn. Thịt hào sữa thơm, ngọt đậm, độ dai vừa phải và béo ngậy, được rất nhiều người yêu thích.
Ốc vú nàng
Ốc vú nàng là một đặc sản rất nổi tiếng, được nhiều người yêu thích, đặc biệt là phái nam. Sở dĩ nó có cái tên đặc biệt như vậy là nhờ hình dạng bên ngoài khiến nhiều người liên tưởng tới bầu ngực của người thiếu nữ. Ốc có hình nón, trên đỉnh có một núm nhỏ, vỏ ngoài có màu xám đen, mặt trong lấp lánh. Hồi xưa, đây chính là đặc sản tiến Vua. Ốc vú nàng có thể được chế biến bằng nhiều cách như: luộc, nướng,... Tất cả đều cho một mùi vị béo ngậy. Khi ăn nhớ chấm cùng muối tiêu xanh hoặc muối ớt thì ngon hết sẩy.
Nếu có dịp du lịch Bình Thuận, du khách nên bớt chút thời gian tới đảo Hòn Bà Bình Thuận để có thể cảm nhận rõ hơn về huyền thoại dân gian đậm tình người cùng non nước đại dương hoang sơ nơi đây.